حقوق و هوش مصنوعی یکی از موضوعاتی است که در سال های اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته و جایگاه واقعی خود را نشان داده است. هوش مصنوعی تحولات بزرگی را در زندگی بشر به وجود آورد و در بسیاری از حوزه ها نفوذ کرده است. شاید در نگاه اول ادعام هوش مصنوعی با حقوق کمی عجیب به نظر برسد. حقوق علمی برآمده از منطق و تعقل انسانی است و مستقیما از افکار و عقاید بشری نشات گرفته است. اما با نگاهی عمیق تر و دقیق تر متوجه می شوید که هوش مصنوعی می تواند در کنار حقوق اتفاقات جالبی را رقم بزند. در ادامه با ما همراه باشید.
حقوق و هوش مصنوعی چه ارتباطی با یکدیگر دارند؟
با مطالعه ی تاریخ تمدن های بشری متوجه می شویم که حقوق از جایگاه ویژه ای برخوردار است. به عبارت دیگر می توان گفت حقوق قدمتی به درازای تاریخ بشر دارد و به موازت آن وجود داشته است. حقوق به شاخه های مختلفی تقسیم می شود و از فرایندهای بسیاری تشکیل یافته است. قضاوت، وکالت، تنظیم قرارداد، آموزش، تحقیق و پژوهش، نگارش کتب حقوقی و ارائه ی مشاوره تنها بخشی از دنیای حقوق است. حال تصور کنید هوش مصنوعی وارد میدان شده و بخشی از این فرایند ها را به دست گرفته است؟ آیا چنین چیزی در عمل واقعا امکانپذیر است؟
هوش مصنوعی در همان روزهای آغازین فعالیت خود به همه ثابت کرد که در برخی رشته ها یک سر و گردن از بشر بالاتر است. برای مثال قدرت محاسباتی هوش مصنوعی قابل قیاس با بشر نیست و قطعا قوی تر است. البته بایستی میان رشته های مختلف تفکیک قایل گردید. برخی رشته ها مانند پزشکی و وکالت کماکان در تسخیر بشر قرار دارند. بنابراین فعلا گزینه هایی مانند وکیل هوشمند و پزشک هوشمند برای بشر چندان قابل درک نیست. اما در بخش های آموزشی و پژوهشی و انجام برخی امور مانند ارائه ی مشاوره های دقیق می توان روی هوش مصنوعی حساب باز کرد.
واقعیت آن است که در دنیای امروز حقوق و هوش مصنوعی با یکدیگر ترکیب شده اند و تجلی آن در بخش های زیر هویداست:
تنظیم و تحلیل قرارداد و توافق نامه
قرارداد ها رویدادهای بسیار مهمی هستند که آثار و تبعات حقوقی زیادی به دنبال دارند. بسیاری از معاملات تجاری دنیای امروز از طریق قراردادها امکانپذیر است. در حقیقت با تنظیم و امضای قرارداد، مذاکره و توافقات افراد و شرکت های تجاری آغاز می شود. طبیعتا بروز هرگونه خطای انسانی در این قراردادها محتمل است و از طرفی تنظیم قرارداد فرایندی طولانی و زمان بر خواهد بود. تصور کنید هوش مصنوعی تنطیم قرارداد ها را بر عهده بگیرد؟ قرارداد ها به شکل دقیق و مطابق با نظر شما در کوتاه ترین زمان ممکن تنظیم خواهد شد.
تحلیل مفاد قرارداد نیز بسیار حائز اهمیت است. شما می توانید یک قرارداد را با نظر شخصی خود تجزیه و تحلیل کرده و برداشت شخصی کنید. از طرف دیگر ممکن است برخی از مفاد آن برای شما گنگ و نامفهوم باشد. تجزیه و تحلیل قرارداد از طریق هوش مصنوعی می تواند راهکاری جامع و در عین حال دقیق باشد.
پیش بینی فرایند دادرسی و ارائه ی مشاوره
فرایند دادرسی هر پرونده ای مشخص است و قانون جزئیات و چگونگی آن را تعیین کرده است. بنابراین هوش مصنوعی می تواند این فرایند را دقیق تر و به شکلی بهتر ایفا کند. کافیست تمامی نکات و جزئیات امور را از قبل برای آن تعریف کنید و تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری را به آن بسپارید. همچنین شما می توانید از هوش مصنوعی به بهترین شکل ممکن برای ارائه ی مشاوره حقوقی استفاده کنید.
تحقیق و پژوهش
یکی از راهکارهای پویایی علم حقوق تحقیق و پژوهش است. تحقیق کردن می توان دریچه های جدیدی به روی دنیا باز کند و علم حقوق را همگام با تحولات بشری گسترش دهد. فراموش نکنیم که حقوق همواره بایستی در خدمت بشر و حامی او باشد. بنابراین ضروریست که مطابق با نیازهای بشر رشد کند و موضوعات جدید روز نیز مورد توجه قرار بگیرد و این تنها از طریق تحقیق و پژوهش امکانپذیر خواهد بود. هوش مصنوعی می تواند ابزاری قدرتمند و دقیق برای تحقیق و پژوهش های حقوقی به حساب بیاید.
انجام مشاوره تخصصی
هوش مصنوعی بر بسیاری از جنبه های بشر تسلط دارد و به شکلی فزاینده در حال رشد است. البته این به معنای تسخیر دنیا توسط ماشین نیست و قدرت مطلقه ی بشر غیرقابل انکار است. بایستی از این بعد به ماجرا نگریست که ماشین و هوش مصنوعی در خدمت بشریت قرار دارند تا انجام برخی امور تسهیل گردد. شاید برای انجام محاسبات پیشرفته ی ریاضی نقش هوش مصنوعی قابل درک است، اما در رابطه با حقوق کمی دشوار به نظر می رسد. حقوق قرن هاست که در سلطه و تسلط بشر قرار دارد و پذیرش حضور هوش مصنوعی در این حوزه کمی دشوار است.
اما با نگاهی دقیق تر و بدون تعصب نکات مثبت زیادی به چشم می خورد. در واقع هوش مصنوعی به منزله ی حدف انسان نیست و تنها راهکاری برای سهولت و سرعت انجام امور است. در سال های اخیر پیش زمینه ی فکری ادغام هوش مصنوعی و حقوق در بسیاری از محافل حقوقی دنیا مطرح گردیده است. این قدم مثبتی است که می توان به آینده ای بهتر در این زمینه امیدوار شد. هرچند چالش های این مسیر را نباید فراموش کرد و هنوز در ابتدای این مسیر قرار داریم.
برای کسب اطلاعات بیشتر و انجام مشاوره تخصصی در این زمینه می توانید با مجموعه دکتر امیر جوادی در ارتباط باشید.