دعاوی کارگر و کارفرما جز متداول ترین دعاوی محیط کار محسوب می شوند و در زمینه ی روابط متقابل کارگر و کارفرما به وجود می آیند. محیط کار مملو از اتفاقات و وقایع غیرقابل پیش بینی است و به دلیل تعاملات گسترده ای که در آن وجود دارد، محل بروز اختلافات حقوقی متعددی به شمار می رود. علی رغم تصویب قانون کار و انعقاد قرارداد کار بین کارگر و کارفرما همواره اختلافات و اصطکاکاتی میان این دو به چشم می خورد. البته همواره تاکیده شده است که مذاکره، صلح و سازش میان طرفین در اولویت امر قرار دارد. چنانچه مذاکره و سازشی حاصل نشد، مراجعه به مراجع حل اختلاف تنها گزینه ی پیش رو خواهد بود.
قانونگذاز ایران در رابطه با دعاوی کارگر و کارفرما و نحوه ی حل و فصل آن قوانین و مقررات خاصی را پیش بینی کرده است که بایستی بر اساس آن عمل شود. نحوه طرح شکایت و رسیدگی به این دسته از دعاوی با سایر موارد متفاوت است و از رویه های خاصی پیروی می کند. در ادامه با ما همراه باشید.
نگاهی به دعاوی کارگر و کارفرما
از نطر حقوقی کارگر به شخصی اطلاق می شود که در مقابل دریافت حقوق و دستمزد مشخص به دستور کارفرما و برای او کار می کند. در مقابل کارفرما فردیست که به کارگر مزد پرداخت می کند و کارگر با تقاضای او کار خود را شروع می کند. قرن هاست که ارتباط دوجانبه ی تنکاتنگی میان این دو وجود دارد و همواره طبقه کارگر ضعیف تر و مظلوم تر واقع شده است. البته با روی کار آمدن نظام های حقوقی مترقی و قوانین قدرتمند و عادلانه تا حدودی از قدرت مطلق کارفرما کاسته شده و این رابطه تعدیل شده است. دعاوی کارگر و کارفرما به مسائل و اختلافات حقوقی میان این دو اشاره می کند و از جهات گوناگونی به آن پرداخته می شود.
مصادیق و موارد دعاوی کارگر و کارفرما متعدد است و موارد مختلفی را در بر می گیرد. بایستی در نظر داشت که هم کارگر و هم کارفرما حق شکایت دارند و به شکایات و درخواست های آنها بدون هیچگونه تمایزی رسیدگی می شود. برای کارگر و کارفرما ضروریست که در حد لزوم نسبت به قوانین و مقررات کار آگاهی داشته و به آن پایبند باشند. کارگران و کارفرمایانی که به حقوق خود اشراف بهتر و بیشتری دارند، به ندرت تضییع حقوقی از آنها صورت می پذیرد و حضور قدرتمدتر و موثرتری در محیط کار خود دارند. عرف و قانون پاره ای وظایف و تعهدات دوجانبه را برای کارگر و کارفرما تعریف کرده و محدوده ی روابط آنها را مشخص کرده است. این مهم ترین اصل در محیط کار به حساب می آید و توجه به آن می تواند از بروز اختلافات زیادی جلوگیری کند.
موضوعات متداول دعاوی کارگر و کارفرما
- عدم پرداخت به موقع حقوق، دستمزد و سایر حقوق کارگر مانند عیدی، سنوات، پاداش، حق اولاد، حق مسکن و اضافی کاری.
- عدم اقدام برای بیمه کارگران.
- ترک محیط کار بدون دلیل موجه و بدون اطلاع به کارفرما.
- ورود هرگونه ضرر و زیان به کارگر یا کارفرما و طرح مقوله ی جبران ضرر و خسارت وارده.
- عدم رعایت به نکات ایمنی و بهداشتی در محیط کار و بهم زدن نظم کارگاه یا مجموعه.
- رفتار و کردار نامناسب کارگر و عدم اطاعت از دستورات کارفرما در حیطه قانونی.
- هرگوه نارضایتی در محیط کار که طرح آن مبنای قانونی داشته باشد.
- رفتار نامناسب کارفرما و اخراج بی دلیل کارگر.
- عدم رعایت اصل امانت داری و رازداری در محیط کار.
- عدم انعقاد قرارداد کار و نداشتن امنیت شغلی لازم.
مراجع حل دعاوی
با توجه به قانون کار و رویه ی موحود مراجع زیر به عنوان مراجع حل اختلاف دعاوی کارگر و کارفرما در نظر گرفته شده است.
شورای اسلامی کار و انجمن های صنفی
بر اساس ماده ی 157 قانونو کار، دعاوی مرتبط با کار در اولین مرحله به شورای اسلامی کار یا انجمن های صنفی ارجاع داده می شوند. این مرجه همواره تلاش می کند که از طریق صلح و سازش به دعاوی کارگر و کارفرما خاتمه دهد.
هیئت تشخیص
در صورتی که دعاوی مطروحه در شورای اسلامی کار و یا انجمن های صنفی با صلح سازش به نتیجه نرسید، دومین مرجع حل اختلاف دعاوی کارگر و کارفرما، هیئت تشخیص اداره کار است.
هیئت حل اختلاف
سه نفر از طبقه ی کارگر، سه نفر نماینده ی کارفرما و سه نفر به نمایندگی از دولت اعضای هیئت حل اختلاف را تشکیل می دهند. در این مرحله برای طرفین جلسات دادرسی تشکیل می گردد. همچنین رسیدگی به اعتراض آرا و احکام صادره از سوی هیئت تشخیص در هیئت حل اختلاف صورت می پذیرد.
انجام مشاوره حقوقی
با انعقاد قرارداد کار میان کارگر و کارفرما طیف وسیعی از آثار و تبعات قانونی متوجه طرفین می شود. این قرارداد یک کارکرد مهم دیگر نیز دارد و آن در مقام دفاع از دعاویست. توجه داشته باشید که وجود قرارداد کار و ارائه ی آن می تواند روند رسیدگی به شکایات و دعاوی کارگر و کارفرما را تسریع بخشد و آرای صادره به مراتب دقیق تر و مطلوب تر خواهد بود. البته عدم انعقاد قرارداد کار و یا وجود قرارداد شفاهی نیز می تواند در مقام دفاع موثر واقع شود. با این تفاوت مهم که بایستی ابتدا وجود رابطه ی کارگر و کارفرما را به نحوی ثابت کرد. نحوه ی نگارش صحیح دادخواست و پرداخت هزینه های دادرسی نیز در طرح اصولی دعاوی حائز اهمیت است. آرای صادره پس از قطعی شدن برای هر دو طرف لازم الاجراست و تبعیت از آن ضروریست.
نکته قابل توجهی که در رابطه با دعاوی کارگر و کارفرما لازم به ذکر است، عدم ضرورت طرح دعاوی از سوی طرفین است. به این منظور هر یک از طرفین می توانند وکیل و نماینده ی قانونی خود را برای طرح دعاوی تعیین نموده و از این طریق اقدام نمایند. انتخاب وکیل متخصص و باتجربه می تواند شما را با جزئیات قانونی بیشتری آشنا ساخته و بهترین نتایج را در کوتاه ترین زمان برای پرونده شما رقم بزند.
برای کسب اطلاعات بیشتر و انجام مشاوره حقوقی تخصصی در این زمینه می توانید با مجموعه دکتر امیر جوادی در ارتباط باشید.