در بسیاری از کشورها، حقوق صنفی کارگران شامل حق تشکل در اتحادیه‌ها و گاهی اوقات اعتصاب، تضمین شده است. این حقوق توسط قوانین داخلی هر کشور و توافق‌نامه‌های بین‌المللی مانند اعلامیه جهانی حقوق بشر و موافقت‌نامه‌های سازمان بین‌المللی کار (ILO) پشتیبانی می‌شوند. در اینجا چند مرحله کلی برای استفاده از این حقوق آورده شده است
- آگاهی از حقوق:
کارگران باید ابتدا با حقوق موجود خود در قانون کار ملی و معاهدات بین‌المللی آشنا شوند. این شامل دانستن حقوق مربوط به تشکیل یا پیوستن به یک اتحادیه یا انجام اعتصاب است. - تاسیس یا پیوستن به اتحادیه:
کارگران می‌توانند اقدام به تأسیس یک اتحادیه کنند یا به یک اتحادیه موجود بپیوندند. این کار معمولاً نیاز به جمع‌آوری تعداد مشخصی از امضاها از کارگران متقاضی و پیروی از فرایندی دارد که توسط قانون ملی تعیین شده است. - پیروی از قواعد اتحادیه‌ای:
وقتی یک اتحادیه تشکیل می‌شود یا کارگری به اتحادیه‌ای می‌پیوندد، مهم است که نسبت به قواعد و مقررات آن اتحادیه و قانون کار ملی احترام گذاشته شود. - شرکت در فعالیت‌های اتحادیه:
کارگران باید در فعالیت‌ها و جلسات اتحادیه شرکت کنند تا بتوانند نقش فعالی در تصمیم‌گیری‌ها داشته باشند. - مذاکره جمعی:
اتحادیه‌ها معمولاً با کارفرمایان برای مذاکره در مورد شرایط کاری، دستمزد، مزایا و سایر مسائل مربوط به کار مذاکره می‌کنند - استفاده از حق اعتصاب:
اعتصاب یک اقدام جمعی است که باید به صورت قانونی و طبق شرایطی که اتحادیه‌ها و قوانین کشوری تعیین می‌کنند، صورت گیرد. این ممکن است شامل رعایت دوره خنثی‌سازی یا تلاش‌های مذاکره قبل از اعتصاب باشد.
در برخی موارد خاص، کارگران یا اتحادیه‌ها باید مراحل قانونی خاصی را طی کنند تا بتوانند از حقوق صنفی خود استفاده کنند. برای مثال، برخی از کشورها ممکن است قوانینی داشته باشند که استفاده از حق اعتصاب را برای برخی از کارگران یا در برخی از شرایط خاص محدود کند.
به منظور استفاده مؤثر از این حقوق، مشاوره با نمایندگان اتحادیه‌های کارگری، یا مشاوران حقوقی می‌تواند کمک‌کننده باشد. افراد و اتحادیه‌ها باید حواستان را به تغییرات در قوانین کار و قوانین جدید داشته باشند که ممکن است بر حقوق و مسئولیت‌های آن‌ها تاثیر بگذارد.