وکیل اعاده دادرسی و فرجامخواهی : آرای صادره از مراجع قضایی از ارزش و اعتبار بالایی برخوردار هستند و الزام آور شناخته می شوند. با این حال همیشه امکان بروز خطا و اشتباه در صدور چنین آرایی وجود دارد و اعتراض به آن به عنوان حق قانونی افراد شناخته می شود. حقی که از نظر قانونی اعاده ی دادرسی و یا فرجامخواهی نام دارد. در روند دادرسی بسیاری از پرونده های قضایی به احتمال زیاد با این دو واژه روبرو شده اید. به نظر شما اعاده ی دادرسی و فرجامخواهی چگونه و از چه طریقی امکانپذیر است؟ در ادامه با ما همراه باشید.
اعاده دادرسی به چه معناست ؟
احکام و آرای صادره از دادگاه ها قاطع و نافذ نیستند و همیشه امکان خطا در نظر گرفته می شود. این وظیفه ی قانونگذار است که ساز و کاری در نظر بگیرد تا افراد بتوانند در چنین مواقعی اعتراض خود را به آرای صادره از محاکم دادگستری بیان کرده تقاضای رسیدگی مجدد به پرونده ی خود را خواستار گردند.
اعاده ی دادرسی به شما این امکان را می دهد که از طریق آن بتوانید نسبت به احکام صادر شده از مراجع قضایی اعتراض خود را بیان کرده و رسیدگی مجدد به پرونده را خواستار گردید. در این فرایند می توان تجدید نظر در رای صادره را از همان شعبه تقاضا کرد و پرونده را مجددا به جریان انداخت.
فرایند اعاده ی دادرسی برای دعاوی حقوقی و کیفری قابل طرح می باشد.
آرای صادره از مراجع قضایی دو نوع می باشند: حکم و قرار. با توجه به ماده ی 299 قانون آیین دادرسی مدنی در صورتی که رای دادگاه در رابطه با ماهیت دعوا و قاطع آن به طور جزئی و یا کلی باشد حکم و در غیر این صورت قرار نامیده می شود.
به طور کلی حکم می تواند قاطع دعوا باشد ولی قرار به ماهیت دعوا ارتباطی ندارد . رأی دادگاه مبنی بر پرداخت جریمه حکم شناخته می شود. ولی صدور قرار اناطه یا ارجاع موضوع به کارشناسی و صدور حکم جلب ، قرار می باشد.
به یاد داشته باشید که اعاده دادرسی مختص احکام و آرای صادره از محاکم دادگستری است . به عبارت دیگر برای قرارهای صادره از دادگاه نمی توان اعاده ی دادرسی مطرح کرد.
انواع اعاده دادرسی
بر اساس ماده ی 432 قانون آیین دادرسی مدنی، اعاده دادرسی دو قسم است:
- با توجه به بند الف ماده ی 432 قانون آیین دادرسی مدنی ، اعاده دادرسی اصلی عبارت است از این که متقاضی اعاده دادرسی آن را به طور مستقل از دادگاه تقاضا می نماید. این نوع اعاده دادرسی از سوی هریک از طرفین دعوی نسبت به احکام صادره شده امکانپذیر می باشد.
- بند ب ماده ی 432 قانون آیین دادرسی مدنی بیان می کند اعاده دادرسی طاری در شرایطی قابل طرح است که در حین فرایند دادرسی حکمی به عنوان دلیل از سوی مقام قضایی صادر می گردد و هر یک از طرفین دعوا می توانند اعتراض خود را به این حکم بیان کنند.
درخواست اعاده دادرسی از سوی مقام عالی قضایی به چه شکل است؟
ماده ی 477 قانون آیین دادرسی کیفری متضمن یکی از مهم ترین نکات حقوقی در رابطه با اعاده دادرسی می باشد. این ماده بیان می کند: در صورتي‌كه رئيس قوه قضاييه رأي قطعي صادره از هريك از مراجع قضايي را خلاف شرع بيّن تشخيص دهد، با تجويز اعاده دادرسي، پرونده را به ديوان عالي كشور ارسال تا در شعبي خاص كه توسط رئيس قوه قضاييه براي اين امر تخصيص مي‌يابد رسيدگي و رأي قطعي صادر نمايد. شعب خاص مذكور مبنيّاً بر خلاف شرع بيّن اعلام شده، رأي قطعي قبلي را نقض و رسيدگي مجدد اعم از شكلي و ماهوي به عمل مي‌آورند و رأي مقتضي صادر مي‌نمايند.
همچنین در تبصره های این ماده به موارد زیر اشاره شده است:
- آراء قطعي مراجع قضايي (اعم از حقوقي و كيفري) شامل احكام و قرارهاي ديوان عالي كشور، سازمان قضايي نيروهاي مسلح، دادگاه هاي تجديد نظر و بدوي، دادسراها و شوراهاي حل اختلاف مي‌باشند.
- آراء شعب ديوان‌عالي كشور در باب تجويز اعاده دادرسي و نيز دستورهاي موقت دادگاه ها، اگر توسط رئيس قوه قضاييه خلاف شرع بيّن تشخيص داده شود، مشمول احكام اين ماده خواهد بود.
- در صورتي كه رئيس ديوان عالي كشور ، دادستان كل كشور، رئيس سازمان قضايي نيروهاي مسلح و يا رئيس كل دادگستري استان در انجام وظايف قانوني خود، رأي قطعي اعم از حقوقي يا كيفري را خلاف شرع بيّن تشخيص دهند، مي‌توانند با ذكر مستندات از رئيس قوه‌قضاييه درخواست تجويز اعاده دادرسي نمايند. مفاد اين تبصره فقط براي يك بار قابل اعمال است؛ مگر اينكه خلاف شرع بيّن آن به جهت ديگری باشد.
نکته ی مهم : در شرایط فعلی اختیار چنین امری به رئیس دیوان عالی کشور تفویض شده است.
جهات اعاده دادرسی در دعاوی حقوقی و کیفری به چه شکل است؟
وکیل اعاده دادرسی این امکان را فراهم می سازد که بتوان احکام و آرای صادره از مراجع قضایی را تغییر داد. بنابراین قانونگذار دایره ی استفاده از آن را به موارد خاصی محدود ساخته و جهات زیر را برای آن در نظر گرفته است.
موارد و جهات اعاده دادرسی در دعاوی کیفری
- در شرایطی که از نظر قانونی تنها یک نفر می تواند به عنوان عامل ارتکاب جرم شناخته شود ولی چندین نفر محکوم شناخته شده اند.
- شخصی که به قتل کسی محکوم شده ولی زنده بودن فرد مورد نظر احراز گردد.
- برای موارد مشابه آرایی متناقض صادر گردد.
- اگر مبنای صدور حکم اسناد جعلی و تقلبی همراه با شهادت خلاف واقعیت شهود باشد.
- در صورتی که عمل انجام شده توسط شخص، جرم تلقی نگردد و یا مجازاتی بیش از قانون برای فرد در نظر گرفته شود.
- با ارائه ی ادله ی جدیدی بتوان بی گناهی محکوم علیه را اثبات نمود.
- دو نفر در دو دادگاه مختلف به صورت همزمان عامل ارتکاب جرم واحدی شناخته شوند، اما فقط یکی از آنها مجرم اصلی می باشد.
تقاضای اعاده دادرسی در امور کیفری بایستی به دیوان عالی کشور ارسال گردد.
موارد و جهات اعاده دادرسی در دعاوی حقوقی
- اثبات حیله و تقلبی که بر حکم صادره تأثیر گذار بوده است.
- در صورت مشاهده تضاد در مفاد احکام صادره.
- ارائه ی اسناد و ادله ی جدید به دادگاه.
- اگر اصالت و حقانیت اسناد و مدارک ارائه شده به دادگاه زیر سوال برود و یا جعلی بودن آن اثبات گردد.
- اگر آرای صادر شده بیش از تقاضای مطرح شده در دادخواست باشد.
- برای موارد مشابه احکام متضادی از سوی دادگاه ها صادر شده باشد.
- حکم صادره خلاف شرع تشخیص داده شود.
فرجامخواهی به چه معناست؟
فرجامخواهی نوعی اعتراض قانونی نسبت به احکام صادره در دادگاه های بدوی و تجدید نظر است . با این تفاوت که مرجع رسیدگی به آن دیوان عالی کشور می باشد.
در فرجامخواهی تقاضای بررسی مطابقت آرای صادره با قوانین و موازین شرعی درخواست می شود تا عدم مغایرت آن احراز گردد. دیوان عالی کشور به عنوان مهم ترین و بالاترین مقام قضایی کشور شناخته می شود . یکی از وظایف دیوان تطابق آرای محاکم دادگستری با قوانین و شرع اسلامی می باشد .
در فرجامخواهی به هیچ وجه نمی توان به موضوع آراء اعتراض نمود و تقاضای رسیدگی مجدد کرد.
فرجامخواهی برای موارد محدودی در نظر گرفته شده است. مواردی از جمله قرار سقوط دعوا و عدم اهلیت دعوا ، قرار رد یا ابطال دادخواست، احکام راجع به وقف،نکاح، فسخ، طلاق، حجر، ثلث، حبس و تولیت. همچنین در صورتی که خواسته ی فرد وجه نقد بالای 20 میلیون ریال باشد می توان تقاضای فرجامخواهی را مطرح نمود.
نکته ی مهم : دادخواست فرجامخواهی نسبت به قرار های صادر شده از محاکم دادگستری قابل طرح است. در حالی که اعاده ی دادرسی مختص احکام صادره می باشد.
پیگیری پرونده و انجام مشاوره با وکیل اعاده دادرسی
احکام و آرای صادره از دادگاه را از جهات مختلفی می توان تغییر داد و اعتراض به آن را مطرح کرد. با این حال قانون محدودیت های زیادی را برای این امر در نظر گرفته است. چرا که ثبات و لزوم اجرای احکام صادره از مراجع قضایی در درجه ی اولویت قرار دارد و به طور کلی احکام صادره لازم الاجرا شناخته می شوند. با این حال ساز و کار های قانونی زیادی وجود دارد که برای اعتراض به این احکام می توان به آن استناد نمود.
اعاده دادرسی و فرجامخواهی به شما کمک می کند تا پرونده ی شما مورد بازبینی مجدد قرار گرفته و یک بار دیگر به جریان بیفند. اما چنین امری مستلزم شناخت راهکارهای قانونی آن و آگاهی از قوانین موجود می باشد. حضور وکیل جوادی می تواند در این زمینه بسیار راهگشا باشد و فرایند رسیدگی مجدد به پرونده ی شما در کوتاه ترین زمان ممکن انجام گردد.