اظهارنامه گمرکی نوعی سند مکتوب است که اظهارکننده یا نماینده ی او شرح کاملی از مشخصات بار را در آن بیان کرده است. اظهارنامه گمرکی بار تعهدی بسیار زیادی برای فرد به همراه دارد و هر گونه خطا و اشتباه در تنظیم و تکمیل آن تخلف به شمار می رود. گمرک به عنوان تنها نهاد رسمی کشور در زمینه ی واردات و صادرات کالاها شناخته می شود. همانند هر نهاد دیگری سلسله ای قوانین و مقررات متعدد بر گمرک حاکم است که تمامی فرایندهای آن را تعریف می کند. یکی از مهم ترین و پراهمیت ترین این فرایندها تنظیم و تکمیل اظهارنامه گمرکی است. فرایندی که برای صاحبان کالا و تجار بسیار اهمیت دارد و سایر فرایندهای گمرک به آن وابسته است.
بر اساس قوانین موجود تمامی تجار و بازرگانان موظف هستند که قبل از هرگونه واردات و صادرات کالا از طریق گمرک نسبت به تمکیل این اظهارنامه اقدام نمایند. در غیر این صورت بار آنها از طریق گمرک ترخیص نمی شود و عبور نمی کند. به نظر شما چرا اظهارنامه گمرکی تا بدین حد حائز اهمیت است؟ در ادامه با ما همراه باشید.
اظهارنامه گمرکی به چه معناست؟
سازمان جهانی گمرک WCO در تعریف اظهارنامه ی گمرکی بیان کرده است: اظهارنامه گمرکی شامل هر گونه اظهار یا عمل به هر شکلی که مورد قبول یا تحویل گمرک باشد و اطلاعات یا جزئیات مورد نیاز گمرک را ارائه دهد معنی می شود. می توان گفت اظهارنامه ی گمرکی شامل مشخصات کامل کالاهای وارداتی و صادراتی می باشد که قرار است از گمرک عبور کنند. با توجه به نوع این کالا نحوه ی ترخیص و عبور کالا از گمرک مشخص می گردد.
با توجه به قوانین موجود در هر کشور و پاره ای مصلحت های اجتماعی و سیاسی محدودیت هایی برای گمرک هر کشور در نظر گرفته می شود. این محدودیت ها مشخص می کند که چه کالاهایی مجاز و چه کالاهایی غیرمجاز هستند. همچنین کالاهای مجاز خود به طبقات مختلفی دسته بندی می شود که قوانین هر یک متفاوت است. اظهارنامه گمرکی کمک می کند که مسئولین گمرک نسبت به کالای مورد نظر راهکارهای قانونی مناسب را اتخاذ کرده و بر اساس ضوابط گمرکی عمل شود.
اظهارنامه گمرکی در دو نسخه تنظیم می شود. این اظهارنامه می تواند توسط خود فرد یا نماینده ی او تنظیم شود و مانعی از این نظر وجود ندارد. تاریخ و امضای اظهارنامه بسیار مهم است و بدون آن وجاهت قانونی لازم را ندارد. در نظر داشته باشید که اگر اظهارنامه توسط فردی دیگری تنظیم و ارائه می گردد، حتما بایستی مدارکی دال بر وکالت و نمایندگی شخص ضمیمه گردد.
مراحل تنظیم
برای تکمیل و تنظیم اظهارنامه گمرکی ابتدا بایستی مشخصات کامل و دقیق خود را عنوان کنید. تفاوتی ندارد که به عنوان یک شخص حقیقی صاحب کالا هستید یا در مقام یک شرکت تجاری، تمامی مشخصات را به صورت دقیق بنویسید. در مرحله ی بعدی بایستی اطلاعات و مشخصات مربوط به کالا را درج کنید. بهای کالا را نیز بایستی حساب کرده و بنویسید. توجه داشته باشید که هرگونه اظهار خلاف واقع تخلف است و تبعات قانونی و جریمه ی نقدی برای شما به همراه دارد. بنابراین در وارد کردن و درج اطلاعات دقت کنید.
قدم بعدی پذیرش اظهارنامه است. پس از تطبیق اطلاعات فرایند کنترل بار آغاز می شود. در این مرحله کارشناسان گمرک به طور دقیق بار مورد نظر را بررسی و ارزیابی می کنند و مشخصات آن را با اظهارنامه تطابق می دهند. در صورت عدم مغایرت و پس از تأیید پرداخت وجوه گمرکی اظهارنامه امضا می گردد و تسلیم کارشناس سرویس ارزیابی خواهد شد.
پس از تأیید و امضای اظهارنامه توسط کارشناس سرویس ارزیابی، نوبت به تأیید و امضای رئیس سرویس ارزیابی می رسد. در پایان پس از طی مراحل قانونی مورد نظر و صدور پروانه گمرکی ترخیص کالای مورد نظر از گمرک امکانپذیر می گردد.
بر اساس یک توافق بین المللی و به منظور شفاف سای چنین اسنادی تمامی اظهارنامه های گمرکی بایستی بر اساس فرمت ها و استانداردهای بین المللی تنظیم و تکمیل شوند و تمامی مراحل تنظیم این اسناد مطابق با این فرمت ها باشد. اظهارنامه گمرکی در بطن خود نوعی تعهد حقوقی الزام آور است که به افراد اجازه ی ترخیص و به گمرک اجازه ی توقیف کالا را در صورت عدم پرداخت عوازض گمرکی می دهد.
7 نکته مهم در رابطه با تنظیم اظهارنامه گمرکی
- بخش مهمی از تعرفه ها و عوارض گمرکی بر اساس اظهارنامه تعیین می شوند.
- بایستی در ابتدا مشخص کنید که اظهارنامه به منظور صادرات تنظیم شده است یا واردات کالا مد نظر شماست.
- حداکثر تعداد برگه های یک اظهارنامه می تواند 4 برگ باشد.
- در درج کدهای مربوطه دقت کنید.
- شرایط تحویل بار را بایستی در متن اظهارنامه عنوان کنید. این شرایط بر اساس مقررات اینکوترمز مشخص می شود.
- نوع و نحوه ی حمل کالا بایستی مشخص گردد.
- وزن، تعداد و ارزش کالا را به صورت دقیق وارد کنید.
انجام مشاوره حقوقی
در یک بیان ساده اظهارکردن کالا به این معناست که فرد چه کالایی وارد گمرک کرده است. حجم و وزن دقیق این کالا چقدر است، ارزش کالا چه میزان است و ماهیت و مصرفیت این کالا چیست. بایستی در نظر داشت که قوانین و ضوابط گمرکی برگرفته از نظام حقوقی هر کشور است. بنابراین بسیار اهمیت دارد ساز و کاری تعبیه شود که بتوان از طریق آن نظارت های کافی و مورد نیاز را اعمال نمود و محدودیت ها را مشخص کرد. در غیر این صورت با هرج و مرج های زیادی مواجه خواهیم شد که امنیت داخلی کشور را به شدت می تواند تحت تأثیر قرار دهد. اظهارنامه گمرکی فرایندی است که دقیقا به همین منظور در نظر گرفته شده و می تواند به شفاف سازی بهتر امور کمک کند.
همانطور که از محضر شما گذشت مراحل تنظیم و تکمیل اظهارنامه گمرکی با مقررات و ظوابط نسبتا پیچیده ای همراه است. مسیری پیش روی شماست که قطعا با بحران ها و چالش های فراوانی مواجه خواهید شد. از این رو حضور یک مشاور آگاه و با تجربه می تواند شما را در عبور از این مسیر همراهی کند و مسیر پیش روی شما را هموارتر سازد.
برای کسب اطلاعات بیشتر و انجام مشاوره حقوقی تخصصی در این زمینه می توانید با مجموعه ی دکتر امیر جوادی در ارتباط باشید.