جرایم گمرکی از منظر قوانین ایران

جرایم گمرکی زمانی به وقوع می پیوندد که نقض آشکاری در رابطه با قوانین و مقررات گمرکی رخ دهد و مصادیق متعددی را در بر می گیرد. گمرک به عنوان مهم ترین نهاد دولتی در رابطه با واردات و صادرات کالا در هر کشوری شناخته می شود. همچنین به عنوان یکی از مهم ترین منابع درآمد هر کشوری شناخته می شود. رعایت ضوابط گمرکی از منظر امنیت و آسایش عمومی جامعه بسیار حائز اهمیت است و ارتباط مستقیمی با نظم عمومی جامعه دارد. چرا که با وجود قوانین کافی جرایمی مانند قاچاق کالا به حداقل میزان ممکن خواهد رسید.

قانونگذار ایران قوانین و مقررات بسیار کامل و دقیقی برای امور گمرکی در نظر گرفته است که رعایت آن برای تمامی صاحبان کالا ضروریست. ضمانت اجرای این قوانین را می توان مجازات های قانونی مرتبط با آن در نظر گرفت. به نظر شما بازدارندگی این مجازات ها در رابطه با جرایم گمرکی کافیست؟ شما این مجازات ها را چگونه ارزیابی می کنید؟ در ادامه با ما همراه باشید.

جرایم گمرکی به چه معناست؟

جرایم گمرکی از نظر ماهیت تفاوت های مهمی با یکدیگر دارند و به صورت فعل یا ترک فعل رخ می دهند. برخی از این جرایم دارای جنبه ی مالی هستند. ولی برخی دیگر واجد جنبه های غیرمالی می باشند. به طور کلی امور گمرکی بستر مناسبی برای تخلفات و جرایم متعدد به شمار می رود. همچنین در یک دسته بندی دیگر می توان به تخلفات گمرکی خاص و عام اشاره نمود.

در سال های اخیر شاهد حجم بسیار بالایی از پرونده های مرتبط با جرایم گمرکی در مراجع قضایی بوده ایم. مجرمین و متخلفین با استفاده از راهکارهای مختلف سعی در دور زدن قوانین و مقررات این حوزه داشته اند و نتیجه ی آن پدید آمدن جرایمیست که تا پیش از این نه تعریف شده بودند و نه قوانین منسجمی در رابطه با آن وجود داشت.

متذکر می شویم که جرایم گمرکی در رابطه با افرادی تعریف می شود که به عنوان تاجر و بازرگان شناخته می شوند و دارای کارت بازرگانی می باشند.

در ادامه به شرح مهم ترین تخلفات و جرایم گمرکی خواهیم پرداخت:

تخلفات و جرایم مربوط به اظهارنامه گمرکی 

اظهار کالا در گمرک به این معناست که شخص وارد کننده، صادر کننده و یا وکیل آنها تمامی مشخصات کالای مورد نظر را که قصد صادرات آن را دارند، به صورت کامل و دقیق بیان کرده و مسیر قانونی آن را به صورت کامل طی نمایند. بدیهی است با توجه با این اظهارنامه گمرک مبلغی را تحت عنوان عوارض گمرکی از افراد اخذ می کند که به عنوان بخشی از مالیات های غیرمستقیم کشور شناخته می شود. بدیهی است هرگونه خطای عمدی در تنظیم اظهارنامه گمرکی و عدم بیان واقعیت جرم تلقی می شود. شاید بتوان گفت تخلفات و جرایم مرتبط با اظهارنامه گمرکی بیشترین تعداد جرایم گمرکی را به خود اختصاص می دهند.

در نظر داشته باشید که اعلام ارزش کالا کمتر از میزان واقعی آن، اعلام کشور مبدا و مقصد برخلاف واقع، عدم تطبیق کالاها با اظهارنامه و سایر موارد را می توان مصادیقی از تخلفات و جرایم مربوط به اظهارنامه گمرکی به حساب آورد.

نکته ی مهم دیگر بحث ممنوعیت هاییست که در زمینه ی صادرات برخی کالاها در نظر گرفته شده است. برخی افراد علی رغم صادرات چنین کالاهایی، اظهارنامه های غیرواقعی تنظیم می کنند.

نقض آشکار قوانین و مقررات گمرکی 

چنین جرایم و تخلفاتی بیشتر به مواردی اشاره می کند که افراد در زمینه ی روال قانونی مربوط به امور گمرکی مرتکب نقضی آشکار گردند. برای مثال کالایی را بدون تنظیم اظهارنامه از گمرک خارح کنند. یا اظهارنامه هایی با اسناد خلاف واقع تنظیم کنند. در حقیقت بیشترین تعداد جرایم این حوزه در مسیر های قانونی مربوطه رخ می دهد.

تخلفات انتظامی

تخلفات انتظامی عمدتا از نوع جرایم غیرمالی به حساب می آیند و عمدتا نقض آیین نامه های گمرکی را شامل می شوند.

اختلاس 

اختلاس در گمرک یکی از جرایم پیچیده و سازمان سافته است که از سوی مقامات و مسئولین دولتی صورت می پذیرد. در این رابطه کارمندان گمرک نیز معاونت داشته و باعث سهولت آن می گردند.

پولشویی 

گمرک نهادی حساس و بسیار مستعد برای ارتکاب برخی جرایم نظیر پولشویی به حساب می آید. پولشویی به اقدامات و فعالیت های پیچیده ای اشاره می کند که از طریق آن می توان پول و دارایی های نامشروع و غیرقانونی را به صور مشروع و قانونی جلوه داد. طبیعتا چنین امری به چرخش دارایی ها ،تراکنش های متعدد و فعالیت هایی نیاز دارد که بتوان منشأ اصلی پول را پنهان نمود و مسیر دیگری برای آن ترسیم کرد.

تحصیل منفعت  

هرگونه تحصیل منفعت از سوی کارمندان گمرک و سایر کارمندان دولتی جرم تلقی می شود. تحصیل منفعت موارد متعدد زیادی را در بر می گیرد و به هر گونه امتیاز و نفعی اشاره می کند که کارمندان و مسئولان دولتی در دوران مدیریتی و فعالیتشان برای خود در نظر می گیرند.

اخذ رشوه 

متاسفانه اخذ رشوه از جرایمیست که در سال های اخیر با رشد قابل توجهی همراه بوده است. اخذ رشوه در گمرک می تواند در مراحل مختلفی و توسط افراد متعددی صورت پذیرد. به حکم قانون هرگونه اخذ رشوه از سوی کارمندان و مقامات کمرکی ممنوع بوده و در صورت گزارش و مشاهده ی آن برخوردهای قانونی لازم صورت می پذیرد.

متذکر می شویم اخذ هرگونه رشوه و ارتشا حتی در رابطه با امور مشروع و قانونی ممنوع می باشد.

جرایم مرتبط با اسناد مثبته گمرکی 

اسناد مثبته گمرکی به اسنادی اشاره می کند که به وسیله ی آن کالایی از گمرک ترخیص می شود و یا عبور می کند. هرگونه اقدامی علیه این اسناد مانند سوزاندن، دستکاری، معدوم کردن و اهمال و اتلاف آن جرم تلقی شده و با آن برخورد قانونی صورت می پذیرد.

فک پلمپ 

بنا به دلایل متعددی ممکن است بسیاری از ترانزیت های شخصی، انبارهای اختصاصی گمرک، کالاهای مرجوعی و سایر موارد به حکم مراجع قضایی پلمپ شوند. به حکم قانون هرگونه فک پلمپ و شکستن مهر دولتی توسط افرادی که صلاحیت قانونی ندارند، جرم به شمار می آید.

جعل 

جعل اسناد و مدارک گمرکی می تواند در مراحل مختلفی رخ دهد. به طور کلی جعل و تزویر هرگونه سند و مدرک گمرکی توسط افراد عادی و مدیران و کارمندان دولتی جرم محسوب می شود. با توجه به ماده ی 523 قانون مجازات اسلامی جعل عبارت است از : ساختن نوشته یا سند یا ساختن مهر یا امضای اشخاص رسمی یا غیررسمی , خراشیدن یا تراشیدن یا قلم بردن یا الحاق یا محو یا اثبات یا سیاه کردن یا تقدیم یا تاخیر تاریخ سند نسبت به تاریخ حقیقی الصاق نوشته ای به نوشته دیگر یا به کاربردن مهر دیگری بدون اجازه صاحب آن و نظایر آن به قصد تقلب است.

 مرجع قضایی صالح برای رسیدگی به تخلفات و جرایم گمرکی 

جهت رسیدگی به تخلفات و جرایم گمرکی کمیسیون های مختلفی در سازمان گمرک تعریف شده است. تمامی آرای قطی صادره از این کمیسیون ها در دیوان عدالت اداری قابل اعتراض هستند. در نظر داشته باشید که مرجع قضایی صالح برای رسیدگی به برخی جرایم گمرکی نظیر رشوه و پولشویی دادگاه های کیفری استان می باشند.

انجام مشاوره حقوقی 

گمرک به عنوان یکی از مهم ترین سازمان های دولتی در هر کشوری شناخته می شود. این سازمان دولتی مسئول قانونی تمامی موارد واردات و صادرات کالا در سطح کشور شناخته می شود. تخلفات و جرایم گمرکی نیز از آغاز فعالیت این نهاد دولتی و به موازات آن شکل گرفته اند. حضور وکیل توانمند و باتجربه در این زمینه می تواند پرونده ی شما را در مسیر قانونی درست قرار دهد و روند دادرسی آن را تسریع بخشد.

برای کسب اطلاعات بیشتر و انجام مشاوره حقوقی تخصصی در این زمینه می توانید با مجموعه ی دکتر امیر جوادی در ارتباط باشید.