فسخ قرارداد کار به انحلال و پایان بخشیدن به قرارداد کار منعقده میان کارگر و کارفرما از سوی یکی از آنها اشاره می کند. امروزه به حکم قانون و عرف جامعه ضروریست که برای شکل گیری روابط کارگر و کارفرما میان آنها قرارداد کار منعقد گردد. این قرارداد به عنوان پایه و اساس همکاری آنها شناخته می شود و از نظر مراجع قضایی کشور معتبر است. همه ی ما به خوبی می دانیم که در این قرارداد قدرت و تسلط کارفرما به مراتب بیشتر است و می تواند تصمیمات مختلفی را اتخاذ نماید. هرچند در سال های اخیر به حکم قانون کار قدرت کارفرما کمرنگ تر از قبل شده است، ولی این قدرت کمامان باقیست و نافذ به نظر می رسد.
قرارداد ها به عنوان شکل مکتوب توافق و رضایت افراد شناخته می شود و آثار حقوقی متعددی بر آن حاکم است. از آنجایی که در قوانین کار رابطه ی کارگر و کارفرما نیازمند توافق و رضایت طرفین است، قراردادی تحت عنوان قرارداد کار میان آنها منعقد می گردد. از نظر حقوقی تمامی آثار و تبعات قانونی قرارداد ها در رابطه با قرارداد کار صدق می کند و قابل اجراست. آیا با شرایط و ضوابط فسخ قرارداد کار آشنایی دارید؟ به نظر شما فسخ قرارداد کار چگونه و تحت چه شرایطی امکانپذیر است؟ در ادامه با ما همراه باشید.
فسخ قرارداد کار به چه معناست؟
از نظر لغوی فسخ به معنی انحلال و خاتمه دادن است. فسخ قرارداد کار به شرایطی اشاره می کند که قرارداد کار منعقده میان کارگر و کارفرما به صورت ارادی و یک طرفه منحل گردد و به دنبال آن قطع همکاری طرفین پدید آید. قطعا از نظر قانونی چنین امری به سادگی میسر نیست و بایستی تحت ضوابط و شرایط خاصی صورت پذیرد. چرا که در غیر این صورت می تواند امنیت شغلی کارگران به شدت تحت شعاع قرار دهد و بحران های زیادی رو متوجه آنان سازد. در رابطه با کارفرمایان نیز فسخ قرارداد کار از جانب کارگر امر چندان مطلوبی نیست و می تواند با ضرر و خسارت هایی همراه باشد.
با توجه به قانون کار دو نوع قرارداد کار وجود دارد که آثار و تبعات متفاوتی با یکدیگر دارند:
- قرارداد کوتاه مدت که به موجب ماده ی 25 قانون کار هیچ یک از طرفین حق فسخ و انحلال آن را ندارند.
- قرارداد بلند مدت که امکان فسخ قرارداد کار وجود دارد.
نکته مهم: بر اساس نظر مقنن فسخ قرارداد کار به صورت یک طرفه از سوی کارگر ممنوع است. در شرایطی که ادامه ی کار برای کارگر امکانپذیر نیست، کارگر می تواند از گزینه های نظیر استعفا استفاده کند، اما به هیچ عنوان نمی تواند برای فسخ و انحلال یکجانبه ی قرارداد کار اقدامی نماید. به عبارت دیگر چنین امری در قانون تعریف نشده است.
نگاهی به شرایط فسخ قرارداد کار
طبیعیست که با فسخ قرارداد به صورت یکطرفه و بدون دلیل موجه قانونی، ضرر و زیان قابل توجهی به طرف دوم قرارداد وارد می گردد. به همین منظور قانون پاره ای شرایط و ضوابط را در این زمینه در نظر گرفته تا استفاده از آن محدود به موارد خاصی باشد. در این میان پیش بینی شرایط فسخ قرارداد بسیار حائز اهمیت است. در ادامه نگاهی به شرایط و دلایل فسخ قرارداد کار از جانب کارفرما خواهیم داشت:
- رفتار و کردار نامناسب کارگر و برخورد نامناسب با همکاران و مافوق خود
- عدم توجه به آیین نامه ها و ضواط شغلی محیط کار به گونه ای که خود و یا دیگران در معرض آسیب های جدی قرار بگیرند.
- عدم انجام تعهدات و وظایف محوله از سوی کارگر
علاوه بر این مواردی از قبیل از کارافتادگی، بازنشستگی، مرگ، مجازات هایی نظیر زندان،استعفای کارگر، اتمام موضوع قرارداد و همچنین اتمام قرارداد کار از مواردیست که به کارفرما حق فسخ قرارداد را می دهد.
به دنبال فسخ و انحلال قرارداد کار ضروریست که کارفرما تمام حقوق کارگر را تمام و کمال پرداخت نماید. در صورتی که کارفرما بدون دلیل موجه برای فسخ و انحلال قرارداد اقدام نماید، متخلف شناخته می شود و حق اعتراض و شکایت برای کارگر وجود دارد.
غیبت کارگر به عنوان فسخ و انحلال و یا استعفای کارگر محسوب نمی شود. غیبت تحت شرایط خاضی می تواند تعلیق قرارداد کار را به همراه داشته باشد و تصمیم گیری درباره ی آن در صلاحیت مراجع حل اختلاف اداره کار قرار دارد. البته چنانچه غیبت کارگر طولانی گردد، کارفرما می تواند تحت شرایط خاصی برای اخراج کارگر اقدام نماید.
4 نکته مهم در رابطه با فسخ و انحلال قرارداد کار
- در صورت ترک کار و فسخ قرارداد از سوی کارگر، اگر ضرر و خسارتی متوجه کارفرما گردد، می تواند برای جبران خسارت اقامه دعوی نماید.
- قبل از فسخ و انحلال قرارداد از سوی کارفرما ضروریست که ابتدا به کارگر تذکر کتبی ارائه دهد.
- نظر مثبت انجمن صنفی و شورای اسلامی کار برای انحلال قرارداد ضروریست. در غیر این صورت نظر مثبت هیئت تشخیص اداره کار مورد نیاز است.
- توافق و مذاکره کارفرما و کارگر برای حل مشکلات اولین قدم است و قبل از انحلال قرارداد ضروریست. چنانچه نتیجه ی مطلوبی حاصل نشد می توان برای پایان دادن به قرارداد اقدام نمود.
انجام مشاوره حقوقی
قانون کار آیینه ی تمام نمایی از روابط کارگر و کارفرما را نمایان می سازد. در شرایطی که قدرت و اختیار یکسانی میان کارگر و کارفرما وجود ندارد، ضروریست که امنیت شغلی و حقوق کارگران تمام و کمال مورد توجه قانونگذار قرار بگیرد. این مسأله در رابطه با مواردی نظیر فسخ و انحلال قرارداد به مراتب بیشتر حائز اهمیت است. به این دلیل که حقوق کارگران را مستقیما تحت شعاع قرار داده و می تواند به تضییع حقوق آنها منجر گردد.
همانطور که پیشتر بیان کردیم قرارداد کار به عنوان شالوده و اساس رابطه ی کارگر و کارفرما شناخته می شود. فسخ و انحلال چنین قراردادی مستلزم وجود دلایل قوی و موجه است و در غیر این صورت تخلفی آشکار محسوب می شود و طرف متخلف ملزم به جبران ضرر و خسارات وارده خواهد بود. حضور وکیل متخصص و باتجربه در این امر می تواند شما را با جزئیات قانونی بیشتری آشنا سازد و بهترین نتایج را در کوتاه ترین زمان برای پرونده ی شما رقم بزند.
برای کسب اطلاعات بیشتر و انجام مشاوره حقوقی تخصصی در این زمینه می توانید با مجموعه دکتر امیر جوادی در ارتباط باشید.