عقد اجاره به چه معناست؟

عقد اجاره از جمله عقود معوض و تملیکی است که به لحاظ اهمیت و نقشی که در روابط اجتماعی دارد، مورد توجه روزافزون قانونگذاران قرار گرفته است، به نحوی که مهم ترین مبحثی که بعد از بیع مواد متعدد و فراوانی را در بین عقود معین، به خود اختصاص داده است.

در قانون مدنی ایران در ماده 466 اجاره چنین تعریف شده است: «اجاره عقدی است که به موجب آن مستأجر مالک منافع عین مستأجره می شود. اجاره دهنده را مؤجر و اجاره کننده را مستأجر و مورد اجاره را عین مستأجره گویند»
همانطور که از ظاهر ماده برمی آید، تعریف مذکور تعریف دقیقی از اجاره ارائه نمی دهد. هرچند در ماده 467 به اقسام اجاره اشاره شده و در ماده 512 بحث از اجاره اشخاص می شود. لیکن ماده 466 قانون مدنی تعریف جامع و مانعی از اجاره نمی باشد.

اوصاف عقد اجاره

در رابطه با اجاره باید گفت :

• اولاً ـ تملیکی است.
• ثانیاً ـ معوض است.
• ثالثاً ـ موقت است.

در ماده 466 قانون مدنی ایران به بیان آثار اجاره پرداخته شده ولی تعریف جامعی برای آن ارایه نشده است. بر همین مبنا، تعریف مذکور، تعریف جامع و مانعی از اجاره نیست و اشکالی بر آن مترتب است :

اولاً ـ در تعریف فوق ذکری از مدت به میان نیامده است در صورتی که ذکر مدت از ارکان صحت اجاره اشیاء است.

ثانیاً ـ در تعریف مذکور به معوض بودن اجاره اشاره ای نشده است. ثالثاً ـ هر چند در ماده 467 بیان نموده که «مورد اجاره ممکن است اشیاء یا حیوان یا انسان باشد»، ولی در ماده 466 قانون مدنی ذکری از اقسام اجاره به میان نیامده است.
عقد اجاره عقد زمانی است و منفعت عین در عقد اجاره با مقایسه زمان است. بدین معنا که مقیاس منفعت با مدت مشخص می شود و منفعت در حین عقد وجود خارجی ندارد و باید مدت مشخص و معلوم باشد. لذا مدت اجاره از ارکان تشکیل دهنده عقد به شمار می آید.