بیمه بیکاری به منظور حمایت از افرادی که شغل خود را به صورت موقت و غیرارادی از دست داده اند، پیش بینی شده است. در شرایط اقتصادی حال حاضر که به شدت غیرقابل پیش بینی و پرنوسان است، مقوله ی شغل بسیار حائز اهمیت است. چرا که به عنوان تنها محل درآمد افراد شناخته می شود و ادامه ی زندگی به آن گره خورده است. طبیعتا انتظار می رود که به امنیت شغلی افراد توجه بیشتری گردد و برای کنترل پیامدهای بیکاری چاره ای اندیشیده شود.
مواردی مانند نوسان ارز، تعدیل نیرو و شیوع پاندمی کرونا در سال های اخیر بسیاری از مشاغل را به تعطیلی کشاند و به دنبال آن بسیاری از افراد شغل خود را از دست دادند. چنین وضعیتی می تواند به بحران اقتصادی موجود دامن بزند و پیامدهای منفی زیادی به همراه داشته باشد. در چنین شرایطی نهاد بیمه و قانون کار و تأمین اجتماعی می تواند در بهبود شرایط نقش مؤثری ایفا کنند و از شدت تبعات منفی آن بکاهند. در ادامه با ما همراه باشید.
بیمه بیکاری به چه معاست؟
بر اساس قانون کار و تأمین اجتماعی هرگاه فردی بدون میل و اراده ی شخصی خود و به صورت موقتی شغل خود را از دست دهد، بیمه بیکاری به او تعلق می گیرد. به عبارت دیگر بیمه بیکاری مبلغیست که در ماه های بیکاری فرد به حساب او واریز می گردد. جهت استفاده از بیمه بیکاری ضروریست که فرد تحت پوشش بیمه ی تأمین اجتماعی قرار داشته باشد. بیمه بیکاری را می توان نوعی حمایت اجتماعی مؤثر از سوی دولت دانست که برای کارگران و کارمندان در نظر گرفته شده است. کارگر ساده ای را تصور کنید که به دنبال تعدیل نیرو از کار بیکار شده و هیچگونه مهارت و استعداد دیگری ندارد. در شرایطی که او مبلغی از حقوق و دستمزد خود را به عنوان حق بیمه پرداخت کرده، طبیعیست که انتظار برود در چنین شرایطی بیمه حمایت های لازم را در نظر بگیرد.
کارگر اصطلاحیست که به افراد شاعل در کارخانه ها، کارگاه های صنعتی و کارگاه های ساختمان سازی اشاره می کند. بنا به جهات متعدد این افراد از آسیب پذیرترین و ضعیف ترین اقشار جامعه محسوب می شود و لازم است که توجه ویژه ای به آنها گردد. البته در قانون کار واژه ی کارگر شامل افراد و مشاغل بیشتری می گردد و گروه های متعددی را در بر می گیرد. در قانون کار کارگر به شخصی اطلاق می گردد در مقابل دریافت مزد و یا حقوق به درخواست کارفرما به کاری مشغول می گردد. کارفرما می تواند شامل افراد حقیقی و حقوقی نظیر نهاد ها و سازمان های دولتی باشد.
از نظر قانون فرد بیکار واجد چه شرایطی است؟
تعریق بیکاری از نظر قانون کار و جامعه متفاوت است. از نظر قانون کار و تأمین اجتماعی فرد بیکار شفل خود را بدون میل و اراده ی خود و به دنبال شرایط غیرقابل پیش بینی و غیرارادی برای مدت زمان موقتی از دست داده است. البته حواث غیرقابل پیش بینی نظیر سیل، زلزله و آتش سوزی نیز می تواند به بیکاری افراد منجر گردد که در همین تعریف می گنجد. همچنین بایستی توجه داشت که شخص بیکار شرایط کلی استفاده از بیمه بیکاری را داشته باشد. در شرایطی که ترک شغل به دنبال خطا و اشتباه عمدی رخ داده باشد و یا بحث استعفا مطرح باشد، فرد مشمول بیمه بیکاری نخواهد شد.
شرایط و نحوه ی دریافت بیمه بیکاری
برای دریافت بیمه بیکاری ضروریست که در ابتدا شرایط زیر احراز گردد:
- فرد بیکار تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار داشته باشد.
- تابعیت فرد بیکار ایرانی باشد.
- حداقل 6 ماه سابقه ی پرداخت حق بیمه در سوابق فرد بیکار وجود داشته باشد.
- برای افراد مستمری بگیر و از کارافتاده کلی بیمه بیکاری تعلق نمی گیرد.
- برای مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری، بیمه بیکاری تعلق نمی گیرد.
- ارائه ی کارت پایان خدمت برای دریافت بیمه بیکاری ضروری نیست.
- برای اعضای هیئت مدیره ی شرکت ها بیمه بیکاری تعلق نمی گیرد.
در شرایطی که فرد شغل خود را به صورت غیرارادی و بدون میل خویش از دست داده، برای مدت زمان 30 روز معادل یک ماه فرصت دارد که بیکاری خود را به اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی محل زندگی خود اطلاع دهد. همچنین ضروریست که فرد بیکار آمادگی کامل برای اشتغال به شغل مشابه را داشته باشد و این موضوع را اعلام نماید.
برای دریافت بیمه بیکاری لازم است که معرفی نامه ای از جانب کارفرما ضمیمه ی پرونده شود. در این معرفی نامه کارفرما موظف است که دلیل بیکاری کارگر و زمان آن را شرح دهد و تمامی توضیحات لازم را مکتوب نماید. در صورت تکمیل پرونده و تأیید اظهارات کارگر و کارفرما با پرداخت بیمه بیکاری موافقت خواهد شد. تشخیص ارادی بودن و یا غیرارادی بودن بیکاری کارگر بر عهده ی کمیته ای از نمایندگان اداره ی کار قرار دارد. مبلغ مقرری بیمه بیکاری هر ساله تغییر می کند و از طریق بیمه اعلام می شود. چنانجه شخص بیکار نتواند ظرف مدن زمان 30 روزه به اداره ی کار مراجعه نماید، 3 ماه فرصت دارد که عذر موجه خود را اعلام نموده و بایستی به تأیید هیئت حل اختلاف اداره ی کار نیز برسد.
انجام مشاوره حقوقی
بر اساس قانون اساسی، تأمین معاش شهروندان و توجه به آن از مهم ترین وظایف هر دولتی به حساب می آید. با توجه به ساختار و اهداف نهاد بیمه تأمین اجتماعی انتظار می رود که در رابطه با بیکاری کارگران و تأمین معاش آنها راهکارهای لازم را اتخاذ نماید تا شرایط برای بازگشت مجدد به کار برای آنها فراهم گردد. متذکر می شویم که بخشی از حقوق کارگران به عنوان حق بیمه به حساب بیمه ی تأمین اجتماعی واریز می شود و متقابل آن انتظار می رود که در بحران های نظیر بیکاری، تمهیدات لازم از سوی بیمه صورت پذیرد.
بیکاری چالش ها و بحران های زیادی ر پیش روی افراد قرار می دهد. این موضوع برای کارگران عزیز به مراتب بیشتر حائز اهمیت است و توجه به آن ضروریست. حضور یک وکیل متخصص و باتجربه در این امر می تواند روند پرونده ی شما را تسریع بخشد و شما را با جزئیات قانونی بیشتری آشنا کند. همچنین بهترین نتایج را در کوتاه ترین زمان برای پرونده ی شما رقم خواهد زد.
برای کسب اطلاعات بیشتر و انجام مشاوره حقوقی تخصصی در این زمینه می توانید با مجموعه ی دکتر امیر جوادی در ارتباط باشید.