ترخیص کالا یکی از مهم ترین فرایندهاییست که به دنبال آن ورود و خروج کالا ها از طریق گمرک به صورت قانونی امکانپذیر می گردد. شرکت هایی که در زمینه ی صادرات و واردات کالا فعالیت می کنند بایستی از طریق گمرک برای ترخیص کالاهای خود اقدام نمایند. گمرک تنها مجری و نهاد دولتی رسمی در زمینه ی صادرات و واردات تمامی کالاها شناخته می شود. به همین منظور سازمان گمرک، مجموعه ای از قوانین و مقررات مصوب را برای سازماندهی امور و وظایف خود در نظر گرفته که به عنوان دستورالعمل شناخته می شود. تمامی افرادی که قصد ترخیص کالا و همچنین واردات و صادرات انواع کالاها را دارند بایستی بر اساس دستورالعمل های مذکور عمل کنند. آیا با قوانین ترخیص کالا آشنایی دارید؟ در ادامه با ما همراه باشید.
ترخیص کالا به چه معناست؟
در یک تعریف ساده ترخیص کالا به معنای مراحل اخذ مجوز های قانونی برای صادرات و واردات کالاها از طریق گمرک است. تمامی کالاهایی که از طریق گمرک مبادله می شوند برای گذر از گمرک و رسیدن به مقصد، به ترخیص نیاز دارند. هدف اصلی از چنین فرایندی کنترل کنترل کامل و دقیق قاچاق کالا و همچنین تبادلات ارزی است. هنگامی که یک بازرگان یا تاجر قصد دارد کالایی را از طریق سازمان گمرک وارد یا صادر نماید، مراحل مختلفی پیش روی او قرار می گیرد که طی کردن آنها الزامیست. در حقیقت این مسیریست که سازمان گمرک برای تمامی تجار و بازرگانان در نظر گرفته تا در نهایت بتوانند کالای مورد نظر خود را به کشور وارد و یا از کشور صادر کنند.
مهم ترین قسمت این مسیر نحوه ی ترخیص کالا و تکمیل فرایندهای قانونی آن است. در غیر این صورت مجوز قانونی برای ترخیص کالا صادر نمی شود. ترخیص کالا یکی از مراحل پیچیده ، دشوار و نسبتا زمان بر در گمرک شناخته می شود. از سوی دیگر مقررات و قوانین مرتبط با ترخیص کالا ها از قوانین و سیاست های خارجی و داخلی تأثیر می پذیرند. برای مثال مسائلی نظیر تحریم می تواند این قوانین و مقررات را تغییر دهد و حتی محدود تر کند. بنابراین بسیار حائز اهمیت است که اطلاعات دقیقی از قوانین و مقررات گمرکی و بالاخص ترخیص کالا داشته باشید و همسو با تحولات و تغییرات این قوانین پیش بروید.
مراحل ترخیص کالا در یک نگاه
- تکمیل فرم ها و اسناد مربوطه نظیر اظهارنامه گمرکی کالا
- دریافت ترخیصیه و قبض انبار گمرگ
- دوراظهاری کالا
- تعیین مسیر
- ارزیابی کالا توسط بازرسان و کارشناسان سازمان گمرک
- صدور مجوز های مورد نیاز
- تأیید نهایی توسط کارشناسان
- پرداخت هزینه های گمرک
- محاسبه و پرداخت مالیات کالا
- دریافت مجوز بارگیری کالا
- تسویه انبارداری
- انتقال کالا به درب خروج گمرک
- خروج و بارگیری کالا به سمت مقصد
ترخیص کار کیست؟
همانطور که پیشتر اشاره کردیم، فرایندهای گمرکی پیچیده و زمان بر هستند. وجود قوانین و مقررات متعدد نیز این پیچیدگی را بیشتر کرده و در نتیجه انجام بسیاری از عملیات گمرکی برای بازرگانان و تجار دشوارتر گردیده است. به همین منظور در حال حاضر بسیاری از افراد حقیقی و حقوقی به نمایندگی از سوی تجار و بازرگانان و از طریق انعقاد قرارداد و دریافت دستمزد، به عنوان نماینده انجام کلیه ی عملیات گمرکی نظیر ترخیص کالا را بر عهده می گیرند. چنین اشخاصی اصطلاحا به عنوان ترخیص کار گمرک شناخته می شوند. ممکن است با اصطلاح حق العمل کار گمرک نیز مواجه شوید که در حقیقت همان ترخیص کار است.
توضیحاتی در باب مجوزهای مورد نیاز برای ترخیص کالاهای وارداتی
یکی از مهم ترین چالش هایی که در زمینه ی ترخیص کالا وجود دارد، اخذ مجوزهای مربوطه است. با توجه به پاره ای قوانین داخلی و مصلحت های اجتماعی واردات و صادرات هر کالایی از طریق گمرک امکانپذیر نیست و هر کشوری قوانین خاص خود را در این زمینه اعمال می کند. به طوری که گاه ممکن است قوانین کشورها در این زمینه متفاوت باشد. برای مثال امکان دارد ترخیص کالا و واردات و صادرات کالایی در یک کشور مجاز و در کشور دیگری ممنوع باشد. کنترل و نظارت بر چنین مسأله ای از طریق صدور مجوزهای مورد نیاز برای ترخیص کالا صورت می پذیرد. مرحله ای که به دنبال آن تمامی کالا های که درخواست ترخیص آنها داده می شود، با دقت تمام رصد و بازبینی شده و مجوز های قانونی مورد نیاز آن صادر می گردد.
متذکر می شویم که این مجوزها از سوی نهاد ها، ارگان ها و سازمان های دولتی داخل کشور صادر می گردند.
یادآور می شویم که مجوز های مورد نیاز برای واردات و صادرات هر کالا متفاوت است و برای هر کالایی مجوز های مخصوصی تعریف شده است. انواع کالاهای وارداتی به کشور را می توان به شرح زیر دسته بندی نمود:
- کالاهای مجاز وارداتی که به اخذ مجوز های خاص نیاز ندارند و ترخیص آنها به سادگی امکانپذیر می باشد.
- کالاهای مشروط وارداتی که مجوزهای آن بایستی از طریق ارگان و نهاد دولتی مربوطه صادر گردد.
- کالاهای ممنوع وارداتی که واردات آنها به هیچ وجه امکانپذیر نیست.
در مقابل برای صادرات کالا ها نیز پاره ای اصول و مقررات مخصوص به شرح زیر در نظر گرفته شده است:
- کالاهای مجاز صادراتی که نیازی به مجوز ندارند.
- کالاهای مشروط صادرتی که نیازمند مجوزهای قانونی هستند.
- کالاهای ممنوع صادراتی که به هیچ وجه نمی توان برای صادرات آنها از طریق گمرک اقدام نمود.
انجام مشاوره حقوقی
اطلاع دقیق از قوانین و مقررات گمرکی برای تجار و بازرگانان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. به طوریکه بدون اطلاع از این قوانین عملا نمی توان برای صادرات و واردات و همچنین ترخیص کالا ها اقدامی نمود. از سوی دیگر چنین مسیری می تواند با بحران ها و چالش های پیچیده ای همراه باشد و شما را با مسائل و اختلافات حقوقی متعددی مواجه سازد. حضور یک مشاور آگاه و باتجربه در این امر می تواند مسیر پیش روی شما را هموار تر نماید. ضمن اینکه با تسلط کامل بر قوانین و مقررات این حوزه راهکارها و مشاوره های حقوقی کارآمدتری را به شما ارائه می دهد.
برای کسب اطلاعات بیشتر و انجام مشاوره حقوقی تخصصی در این زمینه می توانید با مجموعه ی دکتر امیر جوادی در ارتباط باشید.