مجازات تکمیلی راهکاریست که قانونگذار در کنار مجازات اصلی و به عنوان مکمل و تکمیل کننده ی آن در نظر گرفته است.اگر نگاهی به فلسفه ی اصلی مجازات ها داشته باشیم، در میابیم که اصلاح و تنبیه مجرمین و خلافکاران به عنوان اصلی ترین دلیل اعمال آن در نظر گرفته شده است. در برخی موارد خاص و به تشخیص قانونگذار مجازات اصلی کافی به نظر نمی رسد و یک مجازات مکمل نیز اعمال می گردد. قانون مجازات اسلامی ایران مجموعه ی متنوعی از مجازات های مختلف را در نظر گرفته و ساز و کارهای مختلفی برای آن تعریف کرده است. به طور کلی مجازات ها به سه دسته ی مجازات اصلی، تکمیلی و تبعی تقسیم می شوند.
می توان گفت مجازات های تکمیلی بیشتر به شکل اعمال محدودیت برای افراد هستند. نکته ی مهمی که وجود دارد انتخاب نوع این مجازات و مدت زمان اعمال آن با قاضی پرونده است. چقدر با مجازات های تکمیلی آشنایی دارید؟ آیا ضرورتی برای اعمال آن حس می کنید؟ در ادامه با ما همراه باشید.
نگاهی به مفهوم مجازات تکمیلی
مجازات تکمیلی نوعی مجازات است که بر اساس جرم و متناسب با شرایط و ویژگی های مجرم و نحوه ی وقوع جرم قابل اجراست. مجازات تکمیلی می تواند در کنار جرائم، حدود، قصاص، دیه و جرائم تعزیری درجه یک تا شش اعمال گردد. در ماده ی 23 قانون مجازات اسلامی موارد زیر به چشم می خورد:
دادگاه می تواند فردی را که به حد، قصاص یا مجازات تعزیری از درجه شش تا درجه یک محکوم کرده است با رعایت شرایط مقرر در این قانون، متناسب با جرم ارتکابی و خصوصیات وی به یک یا چند مجازات از مجازات های تکمیلی زیر محکوم نماید:
الف- اقامت اجباری در محل معین
ب- منع از اقامت در محل یا محل های معین
پ- منع از اشتغال به شغل، حرفه یا کار معین
ت- انفصال از خدمات دولتی و عمومی
ث- منع از رانندگی با وسایل نقلیه موتوری و یا تصدی وسایل موتوری
ج- منع از داشتن دسته چک ویا اصدار اسناد تجارت
چ- منع از حمل سلاح ح- منع از خروج اتباع ایران از کشور
خ- اخراج بیگانگان از کشور د- الزام به خدمات عمومی
ذ- منع از عضویت در احزاب، گروه ها و دستجات سیاسی یا اجتماعی
ر- توقیف وسایل ارتکاب جرم یا رسانه یا مؤسسه دخیل در ارتکاب جرم
ز- الزام به یادگیری حرفه، شغل یا کار معین
ژ- الزام به تحصیل
س- انتشار حکم محکومیت قطعی
تبصره ۱ـ مدت مجازات تکمیلی بیش از دو سال نیست مگر در مواردی که قانون به نحو دیگری مقرر نماید.
تبصره ۲ـ چنانچه مجازات تکمیلی و مجازات اصلی از یک نوع باشد، فقط مجازات اصلی مورد حکم قرار می گیرد.
نکاتی در رابطه با مجازات تکمیلی
- پس از اتمام مجازات اصلی، مجازات تکمیلی قابل اعمال و اجراست.
- رعایت و اجرای مجازات تکمیلی برای فرد الزامیست و در صورت عدم رعایت آن مدت زمان این دسته از مجازات ها تا میزان یک سوم آن افزایش می یابد. در نهایت چنانچه فرد در برابر رعایت آن امتناع کند، امکان جلب با دستور قضایی وجود دارد. همچنین جزای نقدی و حبس نیز برای او در نظر گرفته خواهد شد. فراموش نکنید که فرد با یک حکم قضایی مواجه است و موارد آن لازم الاجراست.
- این دسته از مجازات ها فقط مختص جرایم عمدی به حساب می آیند. بنابراین در رابطه با جرایم غیرعمدی و شبه عمد قابل اعمال نخواهد بود.
- در رابطه با مجازات تکمیلی امکان لغو و یا کاهش مدت زمان مجازات وجود دارد. برای این مورد فرد بایستی نیمی از دوران محکومیت و مدت زمان مجازات در نظر گرفته شده را بگذراند. در نظر داشته باشید که لغو این دسته از مجازات ها تنها با تشخیص مقام قضایی و اطمینان از اصلاح مجرم امکانپذیر است.
- مجازات تکمیلی مانند مجازات های اصلی قابل تعلیق و تعویق است.
انجام مشاوره حقوقی
اصلاح مجرمین و بازگشت آنها به آغوش جامعه غایت نهایی تمام نظام های حقوقی دنیاست. در این مسیر قانونگذار هر کشوری متفاوت عمل کرده و راهکار های مختلفی را در نظر گرفته است. با توجه به آموزه های مذهبی دین اسلام و فرهنگ و ساختار جامعه ی ایران مجازات تکمیلی در کنار مجازات های اصلی وجود دارد و بر لازم الاجرا بودن آن تاکید شده است. ممکن است در نگاه اول به نظر برسد که این دسته از مجازات ها چندان ضروری به نظر نمی رسد و به نوعی تعدی به حقوق افراد است. به خصوص اینکه برخی موارد آن محدودیت های نسبتا شدیدی برای افراد به همراه دارد. اما با نگاهی دقیق تر متوجه می شوید که جنبه ی بازدارندگی و اصلاح آن به مراتب پررنگ تر است.
جزئیات قانونی بیشتری در این رابطه وجود دارد که قطعا در مسیر دادرسی پرونده ی شما تاثیرگذار خواهد بود. حضور یک وکیل متخصص و باتجربه می تواند روند دادرسی پرونده ی شما را تسهیل بخشد و آن را در مسیر درست قانونی قرار دهد.
برای کسب اطلاعات بیشتر و انجام مشاوره حقوقی تخصصی در این زمینه می توانید با مجموعه دکتر امیر جوادی وکیل پایه یک دادگستری در ارتباط باشید.