مفهوم قراردادهای هوشمند

معنی و مفهوم قرارداد هوشمند : فرض کنید قصد دارید از یک فروشگاه اینترنتی خرید کنید. محصول مورد نظر خود را انتخاب کرده اید و مبلغ آن به صورت اتومات از کیف پول الکترونیکی شما کسر می گردد. همچنین شما می توانید به وسیله ی کیف پول الکترونیکی خود غذای مورد علاقه ی خود را نیز سفارش دهید. در چنین پروسه ای هیچ عامل انسانی دخیل نیست و همه چیز به صورت برنامه ریزی شده پیش می رود. این می تواند یک نمای ساده از مفهوم قرارداد های هوشمند باشد.  قرارداد هوشمند می تواند بدون هیچ واسطه ای اهداف مورد نظر شما را پیش ببرد. شما چقدر با مفهوم و ساز و کار قرارداد هوشمند آشنایی دارید؟ در ادامه با وکیل رمز ارز همراه باشید.

قرارداد هوشمند به چه معناست؟

قراردادهای هوشمند (smart contract) نسل جدیدی از قراردادها هستند. که در اثر آن طرفین توافق می کنند که اجرای قرارداد براساس ترتیباتی باشد. که در سیستم برای آن برنامه ریزی کرده اند. به عبارت دیگر طرفین در انعقاد قرارداد هوشمند دخالت دارند. ولی اجرای قرارداد براساس ساز و کاری است که از پیش تعیین می کنند. و سیستم اقدام به اجرای آن می نماید.

در این خصوص باید در نظر داشت که قراردادهای هوشمند قابل فسخ نبوده و انحلال آن ها به سختی صورت می گیرد. اغلب از قراردادهای هوشمند در صادرات و واردات کالا استفاده می کنند. قراردادهای هوشمند در بستر بلاکچین طراحی شده و از طریق این بستر به حیات خود ادامه می دهند. عوض قراردادی در قراردادهای هوشمند، رمزارز بوده. و باید این رمزارزها با ساختار بلاکچین و قراردادهای هوشمند نیز تطابق داشته باشد. در غیر این صورت امکان اجرا وجود نخواد داشت. 

استفاده از قراردادهای هوشمند توسط دولت ها این خطر را در بر دارد. که ممکن است رمزارزهای مورد استفاده در قراردادهای هوشمند توسط دولت ها مورد تایید نبوده و همانند بیت کوین منشاء و مبدا این رمزارزها مشخص نباشد. لذا پذیرش رمزارز ها به عنوان پول در قراردادهای هوشمند از جمله مباحث مهمی است که تاکنون دولت ها نتوانسته اند نسبت به حل آن اقدام کنند.

ساز و کار قرارداد هوشمند

قرارداد هوشمند از طریق کد برنامه نویسی در بستر بلاکچین شکل می گیرد. قرارداد های هوشمند به گونه ای طراحی شده اند که در صورت ایجاد یک سری شرایط خاص می توانند دستورات مشخصی را اجرا نماید؛ این دستورات از قبل توسط برنامه نویسان طراحی شده و تحت شرایط خاصی قابل اجرا می باشند.

برای درک بهتر قرارداد هوشمند می توانید قرارداد های ساده را در نظر بگیرید. ساختار قرارداد های ساده به این صورت است که  طرفین ضمن توافقاتی که با یکدیگر رسیده اند متعهد می گردند که در آینده به تعهدات خود عمل نمایند. در حقیقت در قرارداد های ساده عامل انسانی نقش اصلی را ایفا می کند. به طوری که انجام مفاد قرارداد و تعهدات مندرج در آن به عوامل انسانی ( طرفین قرارداد ) بستگی دارد.

اما در قراردادهای هوشمند تمامی عوامل انسانی حذف شده و بر عهده ی سیستم قرار دارد. بدین ترتیب به وسیله ی کدهای مخصوصی می توان بدون هیچ گونه واسطه ای قرارداد های مختلفی را منعقد نمود.

نقش بلاکچین در قرارداد هوشمند

بلاکچین پایه و اساس تمامی قراردادهای هوشمند را تشکیل می دهد. به طوری که یک قرارداد هوشمند بر روی بستر بلاکچین فعال شده و کار خود را آغاز می نماید. همانطور که می دانید یکی از مهم ترین ویژگی های فناوری بلاکچین تمرکز زدایی و توزیع اطلاعات است. به نحوی که تمامی اطلاعات و تراکنش ها برای نود ها قابل مشاهده است.

پس هنگامی که یک قرارداد هوشمند در بستر بلاکچین تعریف می شود. برای تمامی اعضای مجموعه ( نود ها ) قابل مشاهده خواهد بود.  به این معنا که هر یک از نود ها به یک نسخه از قرارداد دسترسی دارند . با چنین ساز و کاری بدیهی است که هیچگونه دستکاری و تغییری در مندرجات و مفاد چنین قراردادی امکانپذیر نیست و تمامی اعضا بر آن نظارت دارند.

اجرای قرارداد هوشمند

قبل از هر چیزی به خاطر داشته باشید که قرارداد هوشمند برای اجرا نیاز به یک رمزارز تعریف شده در بستر بلاکچین دارد؛ برای مثال رمزارز اتریوم را در نظر بگیرید، اتریوم یکی از معتبرترین و شناخته شده ترین رمزارز های حال حاضر دنیاست ؛ برای شناخت مفهوم قرارداد هوشمند نیازی نیست که از ساز و کار پیچیده ی آن آگاهی کامل داشته باشید. اما همین قدر به خاطر بسپارید که در شرایط فعلی اتریوم محبوب ترین و مناسب ترین بستر برای اجرای قرارداد هوشمند است.

اما از ارز های دیجیتال دیگری هم می توان برای تهیه ی قرارداد هوشمند استفاده کرد. برای مثال در قرارداد هوشمندی که در بستر اتریوم طراحی شده است کد ها روی شبکه ی بلامچین ذخیره شده و یک نسخه از آن برای تمامی نود های شبکه ارسال می گردد. در جریان تراکنش هایی که صورت می پذیرد در صورت کافی بودن تراکنش مورد نظر ، دستورات قرارداد اجرا می شود.

فرض کنید سوار یک تاکسی اینترنتی شده اید. در این ناکسی کرایه به صورت خودکار و اینترنتی از کیف پول الکترونیکی شما کسر می گردد. این پول می تواند به صورت رمزارز هم تعریف گردد. حال تصور کنید میزان اعتبار کیف پول الکترونیکی شما کمتر از میزانی است که در سیستم تعریف شده. پس تراکنشی صورت نمی پذیرد. اما در صورتی که میزان اعتبار شما بیشتر از مبلغ مورد نظر باشد ؛ کرایه از کیف پول الکترونیکی شما کسر می گردد و بدین ترتیب یک تراکنش موفق به ثبت می رسد.

مزایای قرارداد هوشمند

قرارداد هوشمند در بستر بلاکچین ها تعریف شده است . بنابراین از تمامی ویژگی های مثبت بلاکچین برخوردار خواهد بود. اگر بخواهیم مزایای قراردا هوشمند را بررسی نماییم می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

امنیت بالا

اولین و مهم ترین مساله ای که در قرارداد هوشمند حائز اهمیت است. امنیت فوق العاده بالای آن می باشد. با توجه به ساختار شبکه ی بلاکچین هنگامی که یک قرارداد هوشمند ایجاد می گردد ، یک نسخه از آن برای هریک از اعضای شبکه ارسال می گردد. در نتیجه مفاد و مندرجات قرارداد برای هریک از نود ها قابل مشاهده است. با توجه به این ویژگی امکان دستکاری و تغییر اطلاعات به هیچ وجه وجود ندارد.

هنگامی که قرارداد هوشمند میان اعضای شبکه توزیع می شود هیچ شخص و یا سازمانی نمی تواند مندرجات قرارداد هوشمند را تغییر دهد. به همین دلیل هم چنین قرارداد های از هرگونه تغییر و دستکاری مصون هستند. با انعقاد قرارداد هوشمند امکان هرگونه تغییر و دستکاری قرارداد تقریبا به صفر می رسد.

یک مثال ساده

فرض کنید برای راه اندازی یک تاکسی اینترنتی سرمایه گذاری کرده اید. شما نرخ معینی را به عنوان کرایه ی استفاده از تاکسی ها در نظر گرفته اید و بر اساس آن این مبلغ از کیف پول الکترونیکی کاربران کسر می گردد. تصور کنید این مبلغ برای هر کیلومتر 1000 تومان است. در شرایط عادی و زمانی که کیف پول الکترونیکی تعریف نشده کاربران این مبلغ را می توانند به صورت دستی پرداخت کرده و در نتیجه امکان کم و کسر مبلغ بسیار بالاست.

اما در شرایطی که همه چیز به صورت آنلاین تعریف شده است این مبلغ بدون هیچ کم و کسری از کیف پول الکترونیکی افراد کسر شده و به حساب شما وارد می شود. حال چنین مثالی را برای دارایی ها و سرمایه های عطیم تر در نظر بگیرید تا متوجه شوید که نقش قرارداد هوشمند در حفظ دارایی های ارزشمند شما چیست.

سرعت بالا

صفر تا صد قراردادهای هوشمند به صورت اتوماتیک و از طریق سیستم های کامپیوتری صورت می پذیرد. بنابراین با حذف عامل انسانی می توان سرعت بالای آن را متصور شد.

کاهش هزینه های اجرایی

در نگاه اول ایجاد قراردادهای هوشمند ممکن است هزینه بر باشد. اما با در نظر داشتن نکات مثبت آن می توان دریافت که این قرارداد ها تا حد زیادی در کاهش هزینه های شما موثر می باشد. مهم ترین نکته ای که باید به آن اشاره کنیم عدم امکان دستکاری و تغییر چنین قراردادهایی می باشد. در نتیجه هزینه ای برای جبران خرابکاری ها و تغییرات نخواهید پرداخت.

کارایی بالا

برای انعقاد قراردادهای هوشمند هیچگونه محدودیتی تعریف نشده است. در نتیجه شما می توانید با توجه به نوع اهداف و برنامه های خود قرارداد هوشمند متناسبی انتخاب کرده و پروژه ی خود را استارت بزنید.

نتیجه گیری

در نگاه اول قراردادهای هوشمند جز آن دسته از مفاهیمی است که شاید خیلی برای شما آشنا نباشد. این قرارداد ها مانند هر برنامه ی کامپیوتری مشابهی دارای باگ  ها و معایبی هستند که از جمله مهم ترین آنها می توان به بالا بودن هزینه ی نگارش آن اشاره کرد. اما علی رغم تمامی نکات منفی باید در نظر داشت که بعد مثبت آن بسیار پررنگ تر است.

با گذشت زمان کارآمد بودن و جنبه های مثبت قراردادهای هوشمند بیش از پیش آشکار شده است و این یعنی دنیای آینده ی ما با چنین قراردادهای تعریف می شود. اگر به دنبال یک راه مطمئن و حرفه ای برای حفظ سرمایه و دارایی های خود هستید. قرارداد هوشمند می تواند یک گزینه ی ایده آل و فوق العاده برای شما باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه و هرگونه مشاوره ی حقوقی برای عقد قرارداد هوشمند می توانید با مجموعه ی وکیل امیر جوادی در ارتباط باشید.